E: info@irtcs.orgW: www.irtcs.org


Η Χρήση των LED Λαμπτήρων στις Θερμοκηπιακές Καλλιέργειες

απόσπασμα απο το διδακτορικό του Θεοχάρη Ουζούνη


Στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, το φάσμα του φωτός και το είδος των λαμπτήρων που χρησιμοποιούνται διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των φυτών. Τις τελευταίες δεκατίες, οι δίοδοι εκπομπής φωτός (τα λεγόμενα LEDs, light-emitting diodes) έχουν κερδίσει έδαφος και χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στα θερμοκήπια κυρίως σε χώρες της βόρειας Ευρώπης λόγω περιορισμένης ηλιακής ακτινοβολίας ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες, αλλά και σε θαλάμους ανάπτυξης φυτών αντικαθιστώντας τους παραδοσιακούς λαμπτήρες ατμών νατρίου (HPS lamps). Τα πλεονεκτήματα που έχουν τα LEDs είναι:

  • η εκπομπή φωτεινής ακτινοβολίας που κυμαίνεται από το υπεριώδες μέχρι και το υπέρυθρο, αφήνοντας δηλαδή ελεύθερη την επιλογή στο μήκος κύματος ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε φυτού

  • η διάρκεια ζωής τους φτάνει μέχρι και τις 100.000 ώρες, ενώ οι παραδοσιακές λάμπες φτάνουν τις 20.000 ώρες

  • η εκπομπή χαμηλότερης θερμοκρασίας από τις λάμπες HPS

  • το κόστος αγοράς τους μειώνεται ολοένα και περισσότερο οδηγώντας σε μια αειφόρο και βιώσιμη παραγωγή

  • εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να φτάσει μέχρι και το 40%


Οι διάφοροι συνδυασμοί μονοχρωματικών (ή και ολόκληρου φάσματος) LEDs επηρεάζουν βασικές λειτουργίες του φυτού, όπως η φωτοσύνθεση, η φωτομορφογένεση και ο μεταβολισμός. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα τόσο σε εδώδιμα όσο και σε καλλωπιστικά φυτά όσον αφορά την ποιότητά τους, αλλά και την ελεγχόμενη ανάπτυξη τους. Πιο συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι το επιπρόσθετο μπλε φως βοηθάει στην αύξηση των δευτερογενών μεταβολιτών (φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, καροτενοειδή), απαραίτητες χημικές ουσίες για το μηχανισμό άμυνας του φυτού και με αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.  Οι έρευνες αυτές έχουν επικεντρωθεί κυρίως σε εδώδιμα φυτά όπως το μαρούλι, η τομάτα, το σπανάκι, η φράουλα και το μπρόκολο, χωρίς να λείπει η έρευνα και σε καλλωπιστικά φυτά όπως το τριαντάφυλλο, το χρυσάνθεμο και οι ορχιδέες.


Τα επόμενα χρόνια τα LEDs θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αγορά των λαμπτήρων. Συνεπώς, θα υπάρξουν οφέλη και στα θερμοκήπια όπου η σωστή εκμετάλλευση και χρήση θα αποτελέσουν προτεραιότητα για τους παραγωγούς της Ελλάδας σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.







Βιβλιογραφία

Brazaitytė A, Ulinskaitė R, Duchovskis P, Samuolienė G, Šikšnianienė JB, Jankauskienė J et al. (2006) Optimisation of lighting spectrum for photosynthetic system and productivity of lettuce by using light-emitting diodes. Acta Hortic 711:183–188.
Dougher TA, Bugbee BG (1998) Is blue light good or bad for plants? Life Support Biosph Sci 5: 129–136.
Dougher TA, Bugbee BG (2001) Difference in response of wheat, soybean and lettuce to reduced blue radiation. J Photochem Photobiol 73: 199–207.
Hogewoning SW, Trouwborst, G, Maljaars H, Poorter H, van Ieperen W, Harbinson J (2010) Blue light doseresponses of leaf photosynthesis, morphology, and chemical composition of Cucumis sativus grown under different combinations of red and blue light. J Exp Bot 61: 3107-3117.
Islam MA, Kuwar G, Clarke JL, Blystad DR, Gislerød HR, Olsen JE, Torre S (2012) Artificial light from light emitting diodes (LEDs) with a high portion of blue light results in shorter poinsettias compared to high pressure sodium (HPS) lamps. Sci Hortic 147: 136- 143.
Kim SJ, Hahn EJ, Heo JW, Paek KY (2004) Effects of LEDs on net photosynthetic rate, growth and leaf stomata of chrysanthemum plantlets in vitro. Sci Hortic 101: 143-151.
Kopsell DA, Sams CE (2013) Increases in shoot tissue pigments, glucosinolates, and mineral elements in sprouting broccoli after exposure to short-duration blue light from light emitting diodes. J Am Soc Hortic Sci 138: 31-37.
Li Q, and Kubota C (2009) Effects of supplemental light quality on growth and phytochemicals of baby leaf lettuce. Environ Exp Bot 67: 59-64.
Morrow RC (2008) LED Lighting in Horticulture. HortScience 43: 1947-1950.
Ouzounis T, Fretté X, Rosenqvist E, Ottosen C-O (2014a) Spectral effects of supplementary lighting on the secondary metabolites in roses, chrysanthemums, and campanulas. J Plant Phys 171: 1491-1499.
Ouzounis T, Fretté X, Ottosen C-O, Rosenqvist E (2014b) Spectral effects of LEDs on chlorophyll fluorescence and pigmentation in Phalaenopsis ‘Vivien’ and ‘Purple Star’, in press in Physiologia Plantarum.
Ouzounis T, Parjikolaei BR, Fretté X, Rosenqvist E, Ottosen C-O. 2014. Predawn and high intensity application of supplemental blue light decreases the quantum yield of PSII and enhances the amount of phenolic acids, flavonoids, and pigments in Lactuca Sativa, accepted for publication in Frontiers in Plant Science-Crop Science and Horticuture.
Terfa MT, Solhaug KA, Gislerød HR, Olsen JE, Torre S (2012b) A high proportion of blue light increases the photosynthesis capacity and leaf formation rate of Rosa x hybrida but does not affect time to flower opening. Physiol Plant 148: 146-59.
Trouwborst G, Oosterkamp J, Hogewoning SW, Harbinson J, van Ieperen W (2010) The responses of light interception, photosynthesis and fruit yield of cucumber to led lighting within the canopy. Physiol Plant 138: 289-300.
Yorio NC, Goins GD, Kagie HR, Wheeler RM, Sager JC (2001) Improving spinach, radish, and lettuce grown under red light emitting diodes (LEDs) with blue light supplementation. HortScience 36: 380–383.

ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ GRODAN®

ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ GRODAN®
ΑΝΘΡΩΠΟΣ – ΠΛΑΝΗΤΗΣ -ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ

Το γεγονός ότι οι σημερινοί καταναλωτές απαιτούν κηπευτικά προϊόντα ασφαλή και φρέσκα δεν είναι πλέον κάτι που προκαλεί εντύπωση. Τα προϊόντα ποιότητας δεν αναπτύσσονται από μόνα τους. Απαιτούν μία συγκεκριμένη προσέγγιση που μάχεται συνεχώς να πετύχει τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στο περιβάλλον, τους ανθρώπους και την τιμή. Η κοινωνία μας επιμένει οι επιχειρηματίες να φέρουν ευθύνη για το κληροδότημα μας στις μελλοντικές γενιές.



Υδροπονική Καλλιέργεια: επαναστατική μέθοδος
Η Grodan έχει επιφέρει μια επαναστατική μέθοδο στο χώρο των θερμοκηπιακών καλλιεργειών, με την εισαγωγή υδροπονικών συστημάτων και καλλιεργητικών μεθόδων οι οποίες είναι ανεξάρτητες από το χώμα. Η Υδροπονία προσφέρει στους επιχειρηματίες τη δυνατότητα να παράγουν ασφαλή προϊόντα υψηλής ποιότητας.
Ως αποτέλεσμα αυτής της μορφής καλλιέργειας, που είναι ευγενική με τη φύση ενώ ταυτόχρονα αποφέρει πολύ καλά αποτελέσματα, είναι ο αυξανόμενος αριθμός των καλλιεργητών οι οποίοι στις καλλιεργητικές λύσεις της Grodan.

Οικονομία και ενδιαφέρον
Η υδροπονική καλλιέργεια στην κυριολεξία «ξεπήδησε από τη γη» πριν από τριάντα χρόνια περίπου.
Παγκοσμίως, ήταν προφανές ότι η εντατική καλλιέργεια πάνω από μία περίοδο του χρόνου, πλήρωνε βαρύ φόρο στο περιβάλλον. Υπήρχε επείγουσα ανάγκη για μία εναλλακτική λύση μιας και δεν ήταν πλέον αποδεκτό οι αγρότες να ρυπαίνουν το έδαφος.

Η υδροπονική καλλιέργεια σε Grodan, απαντά στην ανάγκη για μία εναλλακτική μέθοδο καλλιέργειας. Η ανακάλυψη του πώς να καλλιεργεί κανείς σε υλικά πετροβάμβακα άνοιξε έναν νέο δρόμο στην λαχανοκομία ενώ η ανάπτυξη του πετροβάμβακα ως ένα ιδανικό μέσο καλλιέργειας οδήγησε πραγματικά στο να αποτελούν τα προϊόντα της Grodan το ιδανικό υπόστρωμα. Σε περισσότερες από 50 χώρες σήμερα, τα προϊόντα της Grodan χρησιμοποιούνται από τους καλλιεργητές για την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων.


Η ανακάλυψη του πετροβάμβακα

Το Grodan έρχεται ως μία ιδανική εναλλακτική μέθοδος για καλλιέργεια χωρίς χώμα : είναι πετροβάμβακας, βγαλμένος από ηφαιστειακή πέτρα.

Ο πετροβάμβακας ανακαλύφθηκε από επιστήμονες στη Χαβάη το 1850 όταν ανακάλυψαν ίνες πέτρας οι οποίες είχαν δημιουργηθεί από τις εκρήξεις του ηφαιστείου Mauna Loa. Αυτός ήταν ο τύπος ίνας που χρόνια αργότερα θα αποτελούσε τη βάση του πετροβάμβακα όπως υιοθετήθηκε από την Grodan για τις λύσεις υποστρώματος. Οι ιδιότητες του πετροβάμβακα τον καθιστούν ιδανικό μέσο καλλιέργειας των φυτών.Αυτό που οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να είχαν προβλέψει το 1850 ήταν ότι η ανακάλυψή τους θα έφερνε τόσο τεράστιες αλλαγές στην καλλιέργεια φυτών περίπου ενάμιση αιώνα μετά.

Σήμερα, σε ολόκληρο τον κόσμο φυτά όπως τομάτες, αγγούρια, πιπεριές, κολοκύθια, φράουλες, μαρούλια, καρπούζια, πεπόνια, τριαντάφυλλα,ι ζέρμπερες κλπ καλλιεργούνται σε μεγάλο βαθμό σε πετροβάμβακα.

Τα πλεονεκτήματα του πετροβάμβακα ως υπόστρωμα
Έχει ήδη αναφερθεί ότι ο πετροβάμβακας έχει ιδιότητες που τον κάνουν ιδιαίτερα ιδανικό για την καλλιέργεια των φυτών. Παρακάτω γίνεται μια σύντομη αναφορά στις πιο αξιοσημείωτες ιδιότητές του:

  • Ένα εξαιρετικά καθαρό και χωρίς ασθένειες ξεκίνημα
Ο πετροβάμβακας παράγεται στη θερμοκρασία 1.500 βαθμών Κελσίου, που τον καθιστούν υγιεινό και χωρίς μύκητες, βακτήρια και σπόρους ζιζανίων. Η ανάγκη για την χρήση φυτοπροστατευτικών προιόντων περιορίζεται στο ελάχιστο.
  • Απόλυτα εύκολος χειρισμός
Πέρα από την καθαρό και χωρίς ασθένειες ξεκίνημα της καλλιέργειας, ο πετροβάμβακας επιτρέπει στον καλλιεργητή να έχει πολύ μεγαλύτερο έλεγχο στην ανάπτυξη της καλλιέργειάς του. Ως αποτέλεσμα, ο καλλιεργητής μπορεί να προσδιορίσει ακριβώς πόσο νερό και θρεπτικά στοιχεία χρειάζεται το φυτό ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη ανάπτυξή του. Επιπλέον νερό ή περίσσευμα θρεπτικών στοιχείων μπορούν να συμπεριληφθούν σε ένα κλειστό σύστημα και έτσι μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου μετά την απολύμανσή τους.
  • Εξ ολοκλήρου ανακυκλώσιμο
Η εταιρεία Grodan έχει εξαιρετικές λύσεις για χρησιμοποιημένο πετροβάμβακα. Ο ανακυκλωμένος πετροβάμβακας χρησιμοποιείται ως βασικό υλικό για τούβλα ή σε άλλες εφαρμογές. Ως compost μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα γλαστρικά φυτά ή ως εδαφοβελτιωτικό.

Ισχυρή επιχειρηματικότητα

Η Grodan υπήρξε για πολύ καιρό υπερασπιστής της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Αυτό είναι κάτι παραπάνω από ένα σύνθημα. Είναι το δόγμα της εταιρείας που διατηρεί τα συμφέροντα της εταιρείας σε ισορροπία με το ενδιαφέρον για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Οι μελλοντικές γενιές αξίζουν να κληρονομήσουν, τουλάχιστον, το υπάρχων περιβάλλον διαβίωσής μας.

Διάλογος με την κοινωνία
Για να αποκτήσει μία εταιρεία μία πραγματική εικόνα των δεδομένων, των αξιών και των επιθυμιών της κοινωνίας θα πρέπει να παραμένει επικεντρωμένη στις εξελίξεις εντός αυτής της κοινωνίας.

Η εταιρεία Grodan αναγνωρίζει τη σημασία του να είναι κανείς επικεντρωμένος σε αυτά τα θέματα και για χρόνια έχει διεξάγει έναν ανοιχτό διάλογο. Αυτό δίνει στην εταιρεία τη γνώση που απαιτείται έτσι ώστε να δημιουργήσει λύσεις για τους πελάτες της.

Φυσικά , η διατήρηση της ποιότητας του ίδιου του οργανισμού της Grodan είναι κάτι το απόλυτα δεδομένο σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Πιστοποίηση κατά ISO 9001 (παραγωγή), ISO 14000 , EMAS και ‘Milieukeur’ (περιβάλλον) και KIWA (Ολλανδία) που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και μία αξιόπιστη εικόνα του οργανισμού.

Grodan και Άνθρωπος
Ο καταναλωτής
Ως ένα υπόστρωμα για τα φυτά, ο πετροβάμβακας εξασφαλίζει τον εύκολο χειρισμό της καλλιέργειας, έχοντας σαν αποτέλεσμα την καλύτερη δυνατή ποιότητα των προϊόντων. Αυτό το φυσικό υλικό διασφαλίζει μία υγιή και χωρίς ασθένειες αρχή για την καλλιέργεια, καταλήγοντας σε μία εκπληκτική μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Η Grodan έτσι μπορεί να συνεισφέρει στην παραγωγή ασφαλών, υγιεινών και υψηλής ποιότητας προϊόντων για τον καταναλωτή.

Ο καλλιεργητής
Πέρα από το ενδιαφέρον της για το κέρδος των καταναλωτών, η Grodan δείχνει επίσης προσοχή στην κερδοφορία των πελατών της: τους καλλιεργητές.

Η εύκολη διαχείριση των υποστρωμάτων, το καθαρό και χωρίς ασθένειες ξεκίνημα της καλλιέργειας καθώς και η πολύ περιορισμένη ανάγκη για φυτοπροστατευτικά προιόντα, καταλήγουν σε μία άμεση συμβολή της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας.

Επιπλέον, η εταιρεία Grodan προσφέρει στους καλλιεργητές το πλεονέκτημα ενός εύκολου συστήματος διαχείρισης της καλλιέργειας. Αυτοί είναι παράγοντες οι οποίοι, όλοι μαζί, συμβάλλουν σε μία εικόνα υπεύθυνης και οικονομικής επιχειρηματικότητας.

Ο άνθρωπος επίσης αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία Grodan συμπεριφέρεται στους ίδιους τους εργαζομένους τους. Η Grodan αντιμετωπίζει τους εργαζόμενούς της ως το πολυτιμότερο περιουσιακό της στοιχείο. Είναι αυτοί που δείχνουν μεγάλη διάθεση για πρωτοποριακές αλλαγές και ταυτόχρονα είναι αυτοί που τις πραγματοποιούν. Αυτοί οι εργαζόμενοι είναι που μεταδίδουν την εμπειρία και τις γνώσεις τους, και δίνουν μορφή στα προσανατολισμένα στους πελάτες προϊόντα της Grodan.

Η Grodan μπορεί να δηλώσει με υπερηφάνεια ότι οι εργαζόμενοί της είναι πρωτοπόροι στον τομέα τους, ενώ τα τρέχοντα προγράμματα ανάπτυξης διασφαλίζουν ότι θα κρατήσουν αυτή τη θέση.

Grodan και Πλανήτης
Η υπεύθυνη παραγωγή πετροβάμβακα δίνει την ακριβή εικόνα μίας εταιρείας που ενδιαφέρεται για το περιβάλλον με την πιο ευρεία έννοια της φράσης. Η παραγωγή του πετροβάμβακα για παράδειγμα, καταλήγει σε μία επιβάρυνση του περιβάλλοντος που ισοδυναμεί σε μεγάλο βαθμό με αυτήν μίας απολύμανσης μίας παρόμοιας ποσότητας χώματος. Το πραγματικό περιβαλλοντικό πλεονέκτημα της διαδικασίας παραγωγής των υποστρωμάτων από πετροβάμβακα, ωστόσο, βρίσκεται κατά τη διάρκεια της ίδιας της καλλιέργειας της εσοδείας η οποία ξεκινά σωστά από την αρχή αυτής της διαδικασίας καλλιέργειας- που, σε αντίθεση με το χώμα, είναι απαλλαγμένο από ασθένειες κάτι που δεν καθιστά πλέον απαραίτητη την αποστείρωση του μέσου καλλιέργειας.
Επιπλέον η καλλιέργεια σε πετροβάμβακα εξασφαλίζει στον καλλιεργητή μία εξαιρετικά υψηλή απόδοση λαχανοκομικών και ανθέων υψηλής ποιότητας.

Ο κλειστός κύκλος
Το υπόστρωμα από πετροβάμβακα μπορεί να παρομοιαστεί με έναν κλειστό κύκλο. Η διαδικασία παραγωγής, η χρήση και η συλλογή χρησιμοποιημένου υποστρώματος πετροβάμβακα μπορούν μαζί να θεωρηθούν ως μία απολύτως εύκολη διαδικασία διαχείρισης με τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
  •  Οποιεσδήποτε προσβολές ή ασθένειες που εμφανίζονται στην καλλιέργεια μπορούν γενικά να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά με βιολογικά σκευάσματα.
  • Τα φυτοπροστατευτικά προιόντα δεν κατακρατούνται από το υπόστρωμα πετροβάμβακα και έτσι μπορούν να χρησιμοποιηθούν μικρότερες δόσεις τέτοιων ουσιών, συχνά τόσο μικρές όσο το 1/5 της δοσολογίας που χρειάζεται συνήθως.
  • Το υπόστρωμα του πετροβάμβακα καθιστά πραγματικότητα την πιθανότητα του κλειστού συστήματος καλλιέργειας, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει απώλεια νερού και θρεπτικών στοιχείων.
  • Στην καλλιέργεια σε υπόστρωμα πετροβάμβακα χρησιμοποιείται λιγότερη ενέργεια από αυτήν που χρησιμοποιείται από αυτή στο χώμα.
  • Η καλλιέργεια που δεν έχει ως βάση το χώμα συμβάλλει επίσης εξαιρετικά στην επίλυση του προβλήματος της διάθεσης της κατάλληλης επιφάνειας για εντατική καλλιέργεια, η οποία μειώνεται σταθερά.

Υποπροϊόντα
Πέρα από την παραγωγή και την χρήση του υποστρώματος από πετροβάμβακα της Grodan, υπάρχουν και τα υποπροϊόντα. Τι συμβαίνει με το χρησιμοποιημένο υπόστρωμα πετροβάμβακα; Απλό: Το υπόστρωμα πετροβάμβακα είναι εξ ολοκλήρου ανακυκλώσιμο.

Έτσι θα είναι άμεσα προφανές ότι η Grodan επιτυγχάνει στην πορεία της προς λύσεις που είναι φιλικές προς το περιβάλλον. Η εταιρεία δικαίως υπερηφανεύεται για τις Πιστοποιήσεις που της έχουν απονεμηθεί γαι το Περιβάλλον.

ΛΥΣΕΙΣ (Solutions)
Η Grodan παρέχει καινοτόμες λύσεις καλλιέργειας που αποτελούνται από το καθαρό και ελέγξιμο υπόστρωμα πετροβάμβακα σε συνδυασμό με τις συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες - διαδικασίες που διενεργούνται με στενή συνεργασία με τους καλλιεργητές σε όλο τον κόσμο.

  1. Προιόντα πετροβάμβακα
Το Grodan παρέχει μια σειρά από πλάκες, κύβους και κυβάκια που είναι προσαρμοσμένες στις συγκεκριμένες ανάγκες των πελατών, ανεξάρτητα από τη χώρα ή την ήπειρο που βρίσκονται. Οι προδιαγραφές των προϊόντων εστιάζουν στις ιδιότητες όπως η στρατηγική ποτίσματος, ο έλεγχος των καλλιεργειών (αναπαραγωγική/βλαστική ανάπτυξη), η ανάπτυξη της ρίζας στην πλάκα, το εύρος ελέγχου της Περιεκτικότητας σε Υγρασία (WC%) και της Ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC), η σταθερότητα, η ευκολία (ποσοστό) του επαναγεμίσματος, η διάρκεια χρήσης (μονοετή ή πολυετή), ο βαθμός διύγρανσης της πλάκας. Τα προιόντα που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα είναι τα παρακάτω :
GRODAN® CLASSIC
Στεγνότερη πλάκα για ευκολότερη γέμισμα με νερό.Το slab Classic είναι το ιδανικό υπόστρωμα για καλλιεργητές που προσβλέπουν σε μία πιο στεγνή πλάκα, εύκολο γέμισμα με νερό και εγγυημένα άριστη σοδειά. Η πλάκα (slab) Classic παραμένει κάπως πιο στεγνή εξαιτίας των χοντρών ινών της και την οριζόντια ινώδη δομή της- η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στη αναπαραγωγική ανάπτυξη της καλλιέργειας.

Χαρακτηριστικά προϊόντος
  • Μονοετές και Πολυετές slab
  • Διατίθεται σε ποικιλία διαστάσεων
  • Οριζόντια ινώδης δομή
  • Εύρος ελέγχου περιεκτικότητας νερού: 60%-70%
  • Εξαιρετική φυσική διανομή της υγρασίας σε ολόκληρο το βάθος και πλάτος του slab
Πλεονεκτήματα:
  • Στεγνότερη πλάκα 
  • Εύκολη γέμισμα με νερό γρήγορη αποστράγγιση
  • Αναπαραγωγική ανταπόκριση της καλλιέργειας
  • Προνομιακή τιμή
  • Αποδεδειγμένη αξιοπιστία
GRODAN® EXPERT
To Expert αποτελεί την καλύτερη βάση για καλλιεργητές που προσβλέπουν σε μία ταχεία έναρξη της ανάπτυξης, σε μία καλλιέργεια χωρίς προβλήματα και σε ένα υπόστρωμα με σταθερότητα έως το τέλος της συγκομιδής.

Χαρακτηριστικά προϊόντος
  • Μονοετές και Πολυετές slab
  • Διατίθεται σε ποικιλία διαστάσεων
  • Κάθετη ινώδης δομή
  • Εύρος ελέγχου περιεκτικότητας νερού: 60%-75%
  • Φυσική διανομή της υγρασίας σε ολόκληρο το βάθος και πλάτος του slab
Πλεονεκτήματα:
  • Γρήγορο ρίζωμα
  •  Βλαστική ανάπτυξη στην αρχή της καλλιέργειας
  • Επιπλέον σταθερότητα λόγω της ινώδους δομής
  • Προνομιακή τιμή
  • Αποδεδειγμένη αξιοπιστία
GRODAN® MASTER
Το Master είναι ένα εξαιρετικά ποιοτικό υπόστρωμα για καλλιεργητές που επιθυμούν να έχουν τον πλήρη έλεγχο της αναπαραγωγικής και βλαστικής ανάπτυξης των φυτών τους ώστε να έχουν εξαιρετικές καλλιέργειες.

Χαρακτηριστικά προϊόντος
  • Μονοετές και Πολυετές slab
  • Διατίθεται σε ποικιλία διαστάσεων
  • Μοναδική δύο επιπέδων ινώδης δομή : ένα πιο στέρεο ανώτερο στρώμα σε σύγκριση με το κατώτερο
  • Εύρος ελέγχου περιεκτικότητας νερού: 50%-80%
  • Εξαιρετική διανομή της υγρασίας σε ολόκληρο το βάθος του slab
Πλεονεκτήματα
  • Έλεγχος της αναπαραγωγικής και βλαστικής ανάπτυξης των φυτών με το πλεονέκτημα του μεγάλου εύρους ελέγχου
  • Ανάπτυξη της ρίζας σε ολόκληρο τον όγκο της πλάκας
  • Αποτελεσματική διαχείριση της Ηλεκτρικής Αγωγιμότητας (EC)
  • Γρήγορο επαναγέμισμα
  • Βέλτιστη παραγωγή και ποιότητα
2. Συμβουλευτικές Υπηρεσίες
Η Grodan παρακολουθεί και συμβουλεύει τους καλλιεργητές μέσω του συμβουλευτικού της οργανισμού SUBSTRATUS και/ή των κατα τόπους εξουσιοδοτημένων τεχνικών οργανισμών (authorized technical bodies). Οι σύμβουλοι Grodan χρησιμοποιούν την εμπειρία τους για να προσφέρουν στους καλλιεργητικές συμβουλές προσαρμοσμένες στις ανάγκες του κάθε καλλιεργητή, μέσω της εμπειρίας και της γνώσης που έχει συσσωρευτεί και ταξινομηθεί από χιλιάδες παραγωγούς σε όλο τον κόσμο. Εκτός από τις προσωπικές επαφές και επιτόπου επισκέψεις, η Grodan χρησιμοποιεί επίσης τα τεχνικά φυλλάδια, τα ενημερωτικά δελτία, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το Διαδίκτυο, τα CD-ROMS, fax και το SMS.

3. Υποστηρικτικές Υπηρεσίες
Η Grodan έχει μια ποικιλία υπηρεσιών για την υποστήριξη των προιόντων της, όπως :

  • Ο Μετρητής Περιεκτικότητας Υγρασίας (WCM)
Το υγρασιόμετρο GRODAN® αποτελεί παγκόσμια καινοτομία στην καλλιέργεια των υποστρωμάτων. Πρόκειται για έναν φορητό μετρητή που όχι μόνο μετράει αλλά και καταγράφει / αναλύει στατιστικά τις παρακάτω παραμέτρους:
  1. Περιεκτικότητα του υποστρώματος σε υγρασία. Η ικανότητα της άμεσης μέτρησης της περιεκτικότητας σε υγρασία στο περιβάλλον της ρίζας, αποτελεί όπλο του παραγωγού στην περαιτέρω αύξηση της ποσότητας & ποιότητας των παραγομένων προϊόντων. Σε συνδυασμό με την γνώση (αποτέλεσμα του τμήματος Έρευνας & Ανάπτυξης) της βέλτιστης υγρασίας (ανάλογα της καλλιέργειας , στάδιο της καλλιέργειας και εποχής) του υποστρώματος η δυναμική των καλλιεργειών αυξάνεται αισθητά. 
  2.  Ηλεκτρική Αγωγιμότητα του θρεπτικού διαλύματος στο υπόστρωμα. Βασική παράμετρος για τον έλεγχο της θρέψης – άρδευσης.
  3. Θερμοκρασία υποστρώματος.
Παραλλαγή του μηχανήματος αυτού μπορεί να συνδεθεί με οποιοδήποτε υπολογιστή (computer) άρδευσης, ώστε να ρυθμίζονται τα ποτίσματα ανάλογα της επιθυμητής υγρασίας του υποστρώματος (αντικαθιστά τον χρονοδιακόπτη).
Μέσω της περιεκτικότητας σε υγρασία μέσα στο υπόστρωμα, ο κάθε χρήστης μπορεί να κατευθύνει τα φυτά από τη βλαστική φάση στην αναπαραγωγική και το αντίστροφο.  

GROW NOW
Το GROW NOW είναι μια συμβουλευτική υπηρεσία η οποία βασίζεται σε ηλεκτρονική διαχείριση στοιχείων της καλλιέργειας. Έχει δύο κατευθύνσεις:
  • To Grownow Watermanagement που περιλαμβάνει την άριστη διαχείριση της στρατηγικής των αρδεύσεων. Γίνεται συλλογή στοιχείων είτε από τον παραγωγό είτε από τον υπολογιστή διαχείρισης του κλίματος μιάς θερμοκηπιακής μονάδας και τροφοδοτείται το πρόγραμμα. Μέσω γραφικών παραστάσεων γίνεται εύκολα η σύγκριση της κατάστασης της καλλιέργειας με την ιδανική και παρέχονται συμβουλές για την πλήρη αξιοποίηση των αρδεύσεων (ποσότητα, συχνότητα, αναπαραγωγική φάση, βλαστική φάση κλπ)
  • To Grownow Company Comparison που περιλαμβάνει συλλογή στοιχείων από διάφορες θερμοκηπιακές μονάδες και κάνει συγκρίσεις μεταξύ τους σε πραγματικό χρόνο. Γραφικές παραστάσεις δίνουν την απόκλιση με τις ιδεατές συνθήκες αλλά και μεταξύ των μονάδων ώστε να γ΄λινουν οι διορθωτικές κινήσεις.


 About Author: Ευάγγελος Ν. Δρίμτζιας
Ixxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (ΕΣΠ)

ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (ΕΣΠ)
Η ολοκληρωμένη απάντηση στις σημερινές προκλήσεις των ελληνικών αγροτικών προϊόντων
Τα αγροτικά προϊόντα πρέπει πλέον να βασίζονται σε όρους οι οποίοι διασφαλίζουν την Ποιότητα και την Ασφάλεια, να σέβονται το Περιβάλλον καθώς και την Υγιεινή και Ασφάλεια των Εργαζομένων, ως προς τον τρόπο παραγωγής τους. Έτσι μόνο θα μπορούν να γίνουν ανταγωνιστικά στις παγκόσμιες προκλήσεις της αγοράς. Παίρνοντας σαν δεδομένο ότι τα προϊόντα που παράγονται στην ΕΕ (συμπεριλαμβανομένου και της Ελλάδας) είναι έτσι και αλλιώς ακριβότερα από τα αντίστοιχα της παγκόσμιας αγοράς, ο παραγωγός οδηγείται στο μονόδρομο του να παράγει κάτι το διαφορετικό, μέσα από καθορισμένες διαδικασίες που θα διασφαλίζουν τα χαρακτηριστικά του. Κάτω από αυτό το πρίσμα δημιουργήθηκαν τα Συστήματα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (ΣΟΔ) στη Γεωργική Παραγωγή και προέκυψε η Πιστοποίησή τους κατά την τελευταία τετραετία και στην Ελλάδα δίνοντας νέα διάσταση στο θέμα της σήμανσης των προϊόντων. Σήματα προέλευσης και ποιότητας άρχισαν να χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο και στον τομέα των φρούτων και λαχανικών, αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες νομοθετικές διατάξεις. Υπάρχει ο κίνδυνος όμως η διάδοση του σήματος να οδηγήσει και πάλι στην ανωνυμία.

The rural products should henceforth be based on terms which ensure the Quality and the Safety, respect the Environment as well as the Hygiene and Safety of Workers, as for their way of production. Thus they might only become competitively in the world challenges of market. Taking as datum that the products that are produced in the EE (Greece is included) are thus also differently more expensive than the equivalents of world market, the producer is led to his one way road produces something different, through determined processes that will ensure his characteristics. Under this prism were created the Integrated Management Systems (IMS) in the Agricultural Production and resulted their Certification at the last four-year period  in Greece giving new dimension in the subject of labelling of the products. Labels of origin and quality began to be used more and more also in the sector of fruits and vegetables, even if do not exist concrete legislative provisions. Exists the danger however the distribution of label to lead once again to the anonymity.

ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ – κάλυψη αναγκών
Εμπλεκόμενο Μέρος
Μέσο Ανάγκη
Αγορά (λιανεμπόριο)
Διεθνή Πρότυπα –πρωτόκολλα (π.χ. EUREPGAP) Εναρμόνιση (benchmarking)
Παραγωγός (Επιδοτήσεις)
Περιβαλλοντική Επίδοση Απόδειξη Πολλαπλής Συμμόρφωσης
Καταναλωτής Σήμα Ποιότητας Ράφι


Η Πιστοποίηση είναι συνώνυμη του Επώνυμου Προϊόντος. Το ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ θα έχει στόχο την Ενδυνάμωση της Εμπιστοσύνης της εφοδιαστικής αλυσίδας και των καταναλωτών.

Μέσω του ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ο καταναλωτής θα είναι σίγουρος ότι τα Πιστοποιημένα με Σήμα Προϊόντα έχουν σχέση με :

  • ΠΟΙΟΤΗΤΑ
  • ΑΣΦΑΛΕΙΑ
  • ΣΕΒΑΣΜΟ – ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
  • ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
Όμως το ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ από μόνο του ΔΕΝ μπορεί να επιφέρει Πωλήσεις σε νέες αγορές ή υψηλότερες τιμές. Τα γεωργικά προϊόντα ακολουθούν κι αυτά τους κανόνες marketing όλων των άλλων προϊόντων. Επιπροσθέτως χρειάζονται :
  • Ελκυστική Συσκευασία
  • Σταθερή παραγωγή στη μονάδα του χρόνου
  • Logistics
  • Προβολή
  • Στρατηγική
  • Επιμονή
Το ΕΣΠ όμως είναι ένας δρόμος που μπορεί να οδηγήσει σε νέες αγορές και να εξασφαλίσει καθεστώς προτίμησης από τους καταναλωτές.

Η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην υιοθέτηση του σήματος από το γεωργικό τομέα, σε σύγκριση με το βιομηχανικό και ιδιαίτερα από τον κλάδο των φρούτων και λαχανικών, οφείλεται κυρίως στις ιδιαιτερότητες του, όπως είναι η ανομοιογένεια του προϊόντος, η περιορισμένη χρονική περίοδος παραγωγής, η μικρή κατά κανόνα ποσότητα παραγωγής ανά παραγωγό κ.ά.

Μόνο αν συνεργαστούν οι παραγωγοί, ώστε να μπορέσουν να συγκεντρώσουν ένα σημαντικό όγκο παραγωγής (κρίσιμη μάζα προϊόντος) και να κατευθύνουν την προσφορά του προϊόντος θα έχουν τη δυνατότητα να καθορίζουν προδιαγραφές και να χρησιμοποιούν σήμα. Σε αυτή τη διαδικασία θα μπορέσουν να βοηθήσουν και οι καταναλωτές, οι οποίοι αν ενημερωθούν κατάλληλα γύρω από την ύπαρξη, την έννοια και την αξία ορισμένων σημάτων, θα στραφούν στα προϊόντα που φέρουν τέτοια σήματα.

Το ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ μπορεί να δώσει απαντήσεις στα διάφορα προβλήματα σημάτων στην αγορά όπως:
- Έλλειψη λεπτομερούς ελέγχου με αποτέλεσμα την αβεβαιότητα για την ποιότητα του προϊόντος
- μερικές φορές ένα σήμα κάνει τον καταναλωτή να αποδίδει στο προϊόν ιδιότητες που δε διαθέτει
- γενικά, την έλλειψη μιας επίσημης αναγνώρισης ενός σήματος ποιότητας που να κυκλοφορεί από κρατικό οργανισμό

Πάντως τα προϊόντα με σήμα, που θα παράγονται με ειδικές τεχνικές καλλιέργειας όπως η Ολοκληρωμένη Γεωργική Διαχείριση θα έχουν στο μέλλον όλο και μεγαλύτερη ζήτηση. Για τα άλλα φρούτα και λαχανικά που παράγονται με κανονικές μεθόδους καλλιέργειας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που μπορεί να εγγυηθεί ένα σήμα, στην πραγματικότητα θα συμπίπτουν με τους ισχύοντες κανονισμούς ποιότητας των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Έτσι σήμα θα επιτρέπεται να φέρουν μόνο τα προϊόντα ποιότητας EXTRA και ΠΡΩΤΗΣ, οπότε η κατάταξη σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες δε θα είναι πλέον στοιχείο διαφοροποίησης και ανταγωνισμού. Θα χρειαστεί λοιπόν να εντοπιστούν άλλες παράμετροι για να αποκτηθεί το σήμα ποιότητας και μια τέτοια θα μπορούσε να έχει σχέση με φυτοϋγειονομικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η απαλλαγή από υπολείμματα φυτοπροστατευτικών προιόντων.

Μια άλλη εμπλοκή που θα προκύψει από την αναμενόμενη διάδοση στο μέλλον των σημάτων ποιότητας στα φρούτα και λαχανικά, θα έχει σχέση με τη σύγχυση που θα προκληθεί όταν για τον ίδιο τύπο προϊόντος θα υπάρχει πλήθος σημάτων.

Επίσης αναρωτιέται κανείς τι θα συμβεί αν κάθε περιφέρεια, προκειμένου να προωθήσει και να προστατεύσει τα δικά της γεωργικά προϊόντα υιοθετήσει το δικό της σήμα προέλευσης - ποιότητας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τότε η όλη κατάσταση θα επανέλθει εδώ που βρίσκεται σήμερα με μόνη διαφορά ότι όλα τα προϊόντα που είναι σήμερα ανώνυμα, τότε θα φέρουν όλα σήμα. Βέβαια δεν πρέπει να παραγνωρίζει κανείς ότι τότε θα βελτιωθεί αισθητά η ποιότητα των προϊόντων, αν ο έλεγχος ποιότητας γίνεται με προσοχή και υπάρχει τιμιότητα εκ μέρους των παραγωγών.

Επιπλέον υπάρχει ο φόβος να αποπροσανατολιστεί ο καταναλωτής μπροστά στη θέα τόσων σημάτων, αλλά κανείς δεν μπορεί να υποτιμήσει την ικανότητα του να επιλέγει.

Ζούμε σε ένα «κόσμο σημάτων» όμως και για όλους τους παραπάνω λόγους και δεδομένου ότι είναι σημαντικός ο ρόλος του σήματος σαν σταθεροποιητή της αγοράς, έχει αρχίσει να διαφαίνεται η ανάγκη ενός ειδικού κανονισμού που θα ρυθμίζει τη χρήση των σημάτων στα φρούτα και λαχανικά.


 About Author: Χρήστος Δ. Κατσάνος

Ixxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Εργαστηρίο Οργανοληπτικής Εξέτασης σε Δείγματα Άρτου


Το διάστημα 18 Μαρτίου – 1 Απριλίου 2014, στις εγκαταστάσεις του Τομέα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων (Τμήμα Γεωπονίας, Α.Π.Θ.) πραγματοποιήθηκε το 1ο Εργαστήριο Οργανοληπτικού Ελέγχου σε δείγματα Άρτου. Δεκαέξι (16) δοκιμαστές συναντήθηκαν αρχικά για δύο εκπαιδευτικές συνεδρίες και στη συνέχεια, ακολούθησαν τέσσερις συναντήσεις εξέτασης των δειγμάτων.


Τι είναι ο Οργανοληπτικός Έλεγχος Τροφίμων;


Είναι η εξέταση ενός τροφίμου με τη βοήθεια των αισθήσεων: όραση, όσφρηση, αφή, ακοή, γεύση. Οι αισθήσεις αποτελούν τα εργαλεία της εξέτασης και χρησιμοποιούνται είτε μεμονωμένα ή σε συνδυασμό για να εξεταστεί το προϊόν. Κάθε φορά που καταναλώνουμε ένα τρόφιμο, ασυναίσθητα εκτελούμε μια οργανοληπτική εξέταση, καθώς το αξιολογούμε για μια σειρά από παραμέτρους.


Υπάρχουν διάφοροι τρόποι οργανοληπτικής εξέτασης των τροφίμων. Όταν κάνουμε λόγο για Ποσοτική Περιγραφική Ανάλυση (Quantitative Descriptive Analysis), δεν εννοούμε μια οργανοληπτική εξέταση της μορφής «μ’αρέσει – δε μ’αρέσει» (υποκειμενική εξέταση), αλλά ποσοτικοποιούμε την αίσθηση του δοκιμαστή, για διαφορετικές παραμέτρους του τροφίμου (αντικειμενική εξέταση). Η Ποσοτική Περιγραφική Ανάλυση απαιτεί ένα εκπαιδευμένο panel δοκιμαστών, το οποίο χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κάθε παράμετρο του τροφίμου. Το σύνολο των μετρήσεων, για όλες τις παραμέτρους και από όλους τους δοκιμαστές, συγκεντρώνεται και αναλύεται με στατιστικές μεθόδους. Με αυτό τον τρόπο, σχηματίζεται το οργανοληπτικό προφίλ του προϊόντος, μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ ομοειδών προϊόντων, ενώ μπορεί να εξεταστεί και αν -και κατά πόσο- η μεταβολή ενός παράγοντα (π.χ. επεξεργασία, συσκευασία, συνθήκες αποθήκευσης) επηρεάζει τις οργανοληπτικές επιδόσεις του προϊόντος.


Ο λόγος για τον οποίο ο Οργανοληπτικός Έλεγχος έχει μεγάλη σημασία είτε για έναν ερευνητή, είτε για μια εταιρεία που θέλει να εξετάσει το προϊόν της, είναι τα αποτελέσματα που προσφέρει. Μία αναλυτική συσκευή δίνει αποτελέσματα σε μονάδες όπως: χιλιόστά (για απόσταση), Newtons (για δύναμη) κ.ο.κ. Αν τα παραπάνω δε συσχετισθούν με τα αποτελέσματα μιας οργανοληπτικής εξέτασης, τότε έχουν μικρή σημασία για την εκτίμηση της ποιότητας ενός τροφίμου. Εάν το panel δοκιμαστών οργανωθεί και εκπαιδευτεί σωστά, τότε τα αποτελέσματα του Ελέγχου είναι τέτοια που κανένα όργανο ή αναλυτική συσκευή δεν μπορεί να δώσει. Για παράδειγμα, μπορούμε με διαφορετικές ενόργανες τεχνικές να μετρήσουμε την υγρασία του προϊόντος, τη σκληρότητα, την ευθρυπτότητα, τη δυσκολία στη μάσηση, τον όξινο χαρακτήρα, την τραγανότητα κ.ά. Ένας σωστά εκπαιδευμένος δοκιμαστής μπορεί να τα εξετάσει όλα αυτά με μια μπουκιά, δίνοντας ταυτόχρονα μια ρεαλιστική εκτίμηση των παραμέτρων. Συνεπώς, ένα panel οργανοληπτικού ελέγχου πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα όργανο ανάλυσης (και μάλιστα σαν όργανο πολυτελείας!): να στήνεται, να βαθμονομείται και να επικυρώνεται τακτικά η λειτουργία και η απόδοσή του.


Στόχοι του 1ου Εργαστηρίου Οργανοληπτικής Εξέτασης σε Δείγματα Άρτου


Στο Εργαστήριο Χημείας και Βιοχημείας Τροφίμων του Τομέα (Διευθυντής Εργαστηρίου: Καθηγητής Κων/νος Μπιλιαδέρης) λαμβάνουν χώρα δύο ερευνητικά προγράμματα: το πρώτο αφορά δείγματα άρτου από σιτάλευρο (διαφορές στην κοκκομετρία του χρησιμοποιούμενου αλεύρου), ενώ το δεύτερο αφορά δείγματα άρτου από άλευρα ελεύθερα γλουτένης, με χρήση ρεβιθομαγιάς.


Πριν ξεκινήσει το 1ο Εργαστήριο Οργανοληπτικού Ελέγχου, οι στόχοι που θέσαμε ήταν οι παρακάτω:

  1. Να αποτελέσει ο Οργανοληπτικός Έλεγχος μία επιπλέον τεχνική εξέτασης των δειγμάτων (πέραν των τεχνικών ενόργανης ανάλυσης που είχαν προηγηθεί)
  2. Να σχηματιστεί μια ομάδα (panel) δοκιμαστών, οι οποίοι

  • θα γίνουν γνώστες της διαδικασίας της περιγραφικής οργανοληπτικής εξέτασης
  • θα εκπαιδευτούν κατάλληλα πριν τους ζητηθεί να εξετάσουν τα δείγματα, έτσι ώστε οι απαντήσεις τους να είναι αντικειμενικές και όχι υποκειμενικές
  • θα δώσουν ρεαλιστικά αποτελέσματα για τις παραμέτρους που θέλουμε να εξετάσουμε


Εκπαίδευση της ομάδας

Οι συμμετέχοντες δοκιμαστές δεν είχαν προηγούμενη εμπειρία στην εξέταση δειγμάτων άρτου, οπότε η εκπαίδευση κρίθηκε απαραίτητη. Μέσα από τις συνεδρίες εκπαίδευσης, οι δοκιμαστές ενημερώθηκαν για τους σκοπούς του Εργαστηρίου, γνώρισαν τις παραμέτρους που θα καλούνταν να εξετάσουν και εξοικειώθηκαν με τον τρόπο βαθμολόγησης της κάθε παραμέτρου. (Σημαντικό: οι δοκιμαστές έπρεπε να απαλλαγούν από οποιαδήποτε «προκατάληψη» απέναντι στα δείγματα, να αποβάλλουν προσωπικές απόψεις και προτιμήσεις και να μην απολέσουν το κίνητρό τους κατά την εκπαίδευση πιστεύοντας ότι δε βαθμολογούν σωστά).


Οι παράμετροι που εξετάστηκαν ήταν:
  1.  Οσμή
  2.  Γεύση
  3.  Χρώμα κόρας
  4.  Λάμψη κόρας
  5.  Ομοιομορφία χρωματισμού κόρας
  6.  Ομοιομορφία πορώδους ψίχας
  7.  Σκληρότητα ψίχας
  8.  Ελαστικότητα ψίχας
  9.  Συνεκτικότητα ψίχας
  10.  Δυσκολία μάσησης ψίχας


Όπως γίνεται κατανοητό, μελετήθηκαν παράμετροι που σχετίζονται με την Οσμή, τη Γεύση, την Εμφάνιση και την Υφή των δειγμάτων.

Για να γίνει η αξιολόγηση της κάθε παραμέτρου, ο δοκιμαστής κλήθηκε να χρησιμοποιήσει μια κλίμακα:


Η κλίμακα είχε μήκος 10 cm και ο δοκιμαστής έπρεπε να «σκοράρει» πάνω στην κλίμακα. Το αριστερό άκρο αντιπροσώπευε την ελάχιστη τιμή της παραμέτρου, ενώ το δεξί άκρο τη μέγιστη. Για να βαθμολογήσει ο δοκιμαστής, έπρεπε να γνωρίζει το «πολύ» της κλίμακας. Για κάθε παράμετρο δόθηκε από ένα δείγμα – standard, η τιμή του οποίου αντιστοιχούσε εξ’ ορισμού στο δεξί άκρο της κλίμακας (μέγιστο). Ο δοκιμαστής, έχοντας στο μυαλό την αίσθηση που του έδινε το κάθε standard ως «μέγιστη», βαθμολογούσε το κάθε δείγμα για τη συγκεκριμένη παράμετρο (δηλαδή, πόσο πολύ «απείχε» η απόκριση του δείγματος από την αντίστοιχη του standard). Παράδειγμα: για την εξέταση της ελαστικότητας της ψίχας, το standard που δόθηκε ήταν ένα κομμάτι ψίχας φρέσκου τσουρεκιού, το οποίο όταν συμπιεστεί πλήρως και αφεθεί να χαλαρώσει, επανακτά σχεδόν πλήρως το αρχικό του σχήμα. Αυτή την ελαστικότητα ορίσαμε ως μέγιστη. Με βάση αυτό το standard, αξιολογήθηκε η ελαστικότητα του κάθε άγνωστου δείγματος.


Ορίζοντας την κλίμακα, αλλά και το μέγιστο άκρο της, ουσιαστικά το panel βαθμονομείται -ή αλλιώς, «καλιμπράρεται»-, όπως ακριβώς συμβαίνει με οποιοδήποτε όργανο ή αναλυτική συσκευή, πριν από κάθε εξέταση. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται η αντικειμενικότητα των απαντήσεων των δοκιμαστών, καθώς όλοι κρίνουν τα δείγματα με βάση τα standards και όχι με βάση τις προσωπικές τους προτιμήσεις ή εμπειρίες. Αυτό που πρέπει να γίνεται κατανοητό στους δοκιμαστές, είναι πως τα δείγματα συγκρίνονται μόνο με το εκάστοτε standard και όχι μεταξύ τους!

Η εκπαίδευση του panel ολοκληρώθηκε σε δύο εκπαιδευτικές συνεδρίες. Η 1η εκπαιδευτική συνεδρία περιλάμβανε την εξοικείωση των δοκιμαστών με τη συγκεκριμένη τεχνική οργανοληπτικού ελέγχου, τον ορισμό και αποσαφήνιση των παραμέτρων, την έννοια της κλίμακας βαθμολόγησης και τον τρόπο της βαθμολόγησης. Στη συνέχεια, το panel συμμετείχε σε μια δοκιμαστική εξέταση, ώστε να γνωρίσει στην πράξη τι ακριβώς του ζητείται. Πριν τη 2η εκπαιδευτική συνεδρία, είχαμε προσωπική συνομιλία με κάθε δοκιμαστή, ώστε να προσδιοριστούν οι αδυναμίες και οι δυσκολίες που συνάντησε και να λυθούν οι απορίες του. Ακολούθησε δεύτερη εξέταση όλων των παραμέτρων, αλλά με διαφορετικά δείγματα σε σχέση με την πρώτη. Ενισχύθηκε η αυτοπεποίθηση των δοκιμαστών, καθώς άρχισαν να αποσαφηνίζουν ζητήματα που τους απασχόλησαν κατά την 1η συνεδρία εκπαίδευσης. Για την εκπαίδευση των δοκιμαστών, για κάθε παράμετρο χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικά δείγματα, ώστε να κατανοήσουν την κάθε παράμετρο ξεχωριστά. Στην εξέταση των δειγμάτων που ακολούθησε, κάθε δείγμα εξετάστηκε για όλες τις παραμέτρους.


Προβλήματα που πρέπει να λυθούν κατά τις συνεδρίες εκπαίδευσης


Πρώτο πρόβλημα είναι η γνώση των δοκιμαστών για τα δείγματα. Όσο περισσότερες πληροφορίες έχουν για τα δείγματα, τόσο λιγότερο αξιόπιστα θα είναι τα αποτελέσματα.

Ένα δεύτερο ζήτημα είναι η επιρροή του ενός δοκιμαστή από τον άλλο, ακόμη κι αν ο πρώτος είναι σίγουρος για τις βαθμολογίες του. Για το λόγο αυτό, χρησιμοποιούνται ειδικά διαμορφωμένοι ατομικοί θάλαμοι εξέτασης.


Τρίτο πρόβλημα είναι η εκτίμηση περισσότερων από ένα χαρακτηριστικών, κατά την εξέταση μίας παραμέτρου. Για παράδειγμα, ενώ εξετάζεται η σκληρότητα της ψίχας, μπορεί ο δοκιμαστής να θεωρεί ότι έχει βαθμολογία και για τη συνεκτικότητα. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι κάθε παράμετρος εξετάζεται ξεχωριστά, για αποφυγή λαθών.


Τέταρτο πρόβλημα είναι η αδυναμία/αποφυγή των δοκιμαστών να σκοράρουν ακραίες τιμές. Αυτό δημιουργεί μια τάση των τιμών να συγκεντρώνονται προς το κέντρο της κλίμακας, γεγονός που οδηγεί σε εσφαλμένα αποτελέσματα. Τα άκρα αποτελούν σημεία της κλίμακας και θα πρέπει να γίνει σαφές στο panel ότι τα χρησιμοποιούμε όπως οποιοδήποτε άλλο σημείο.


Πέμπτο ζήτημα είναι ο τρόπος «σερβιρίσματος» των δειγμάτων. Τα δείγματα πρέπει κάθε φορά να τυχαιοποιούνται (άλλη σειρά εξέτασης, άλλοι κωδικοί), ώστε ο δοκιμαστής να μην μπορεί να επαναφέρει στη μνήμη του τι βαθμολόγησε την προηγούμενη φορά, ούτε να μπορεί να κάνει συνειρμούς για τη σειρά που του δίνονται τα δείγματα.


Έκτο, και ίσως σημαντικότερο, πρόβλημα είναι η αποθάρρυνση του δοκιμαστή. Μπορεί να προέλθει για οποιοδήποτε λόγο, οποιαδήποτε στιγμή. Πρέπει ο εκπαιδευτής να αποφορτίσει τον δοκιμαστή και να επαναφέρει την ψυχολογία του.


Εξέταση των δειγμάτων Άρτου

Με την ολοκλήρωση των συνεδριών εκπαίδευσης, οι δοκιμαστές κρίθηκαν έτοιμοι για να προχωρήσουν στην εξέταση των δειγμάτων. Χρειάστηκαν 4 ημέρες εξέτασης για να ολοκληρωθούν οι επαναλήψεις των δειγμάτων και για τα δύο projects. Πριν από την πρώτη εξέταση, έγινε μια υπενθύμιση των παραμέτρων και του τρόπου εξέτασής τους, ενώ έγινε και ενημέρωση για τον τρόπο (format) με τον οποίο θα γινόταν η εξέταση. Δεν έγινε σε κανέναν γνωστό ποιοι είναι οι παράγοντες, τη μεταβολή των οποίων εξετάζουμε, καθώς αυτό θα οδηγούσε σε εσφαλμένες εκτιμήσεις. Στη συνέχεια, οι δοκιμαστές πέρασαν στην αίθουσα Οργανοληπτικής Εξέτασης του Εργαστηρίου, και κάθε δοκιμαστής χρησιμοποίησε ένα θάλαμο εξέτασης.


Ο θάλαμος του κάθε δοκιμαστή περιείχε τα παρακάτω:

  • 6 δείγματα (δείγμα = 1 φέτα ψωμιού), τα οποία ήταν κλεισμένα σε διαφανή κουτάκια
  • Standards για όλες τις παραμέτρους
  • Φυλλάδιο οδηγιών και βαθμολογίας δειγμάτων
  • Υποστηρικτικό φυλλάδιο (Παράρτημα) με επεξήγηση των παραμέτρων
  • Μαχαίρι, νερό, ποτήρι, μολύβι
Κάθε δείγμα έφερε έναν τριψήφιο κωδικό (π.χ. 817), ώστε οι δοκιμαστές να μην έχουν κάποια ένδειξη για το τι μπορεί να αντιπροσωπεύει το κάθε δείγμα.

Κλείνοντας…

Θεωρούμε ότι το 1ο Εργαστήριο Οργανοληπτικού Ελέγχου σε δείγματα Άρτου πέτυχε τους στόχους του. Οργανώθηκε ένα panel δοκιμαστών από το μηδέν, συντονίστηκε, εκπαιδεύτηκε και έδωσε αξιόπιστα αποτελέσματα. Οι δοκιμαστές ήταν αφοσιωμένοι καθ’ όλη τη διάρκεια του Εργαστηρίου και έδειξαν υπερβάλλοντα ζήλο για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος.


Θέλω από καρδιάς να ευχαριστήσω τον Βασίλειο Γκανά, Επιστήμονα Τροφίμων με ειδίκευση στην Οργανοληπτική Εξέταση Τροφίμων, χάρη στην πολύτιμη βοήθεια του οποίου γνωρίσαμε τι είναι ακριβώς ο Οργανοληπτικός Έλεγχος, καθώς και πώς πρέπει να δομήσουμε ένα panel ώστε να εξάγουμε αποτελέσματα και συμπεράσματα για τα προϊόντα μας. Θέλω να ευχαριστήσω την Αγγελική Μυγδαλιά για την άψογη συνεργασία που είχαμε, για το στήσιμο και διεκπεραίωση του Εργαστηρίου, καθώς και τον υπεύθυνο Καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Μπιλιαδέρη και τη Λέκτορα κ. Αθηνά Λαζαρίδου για τη δυνατότητα που μας έδωσαν να οργανώσουμε το Εργαστηρίο.


Τέλος, ένα μεγάλο Ευχαριστώ σε όλους όσους αποδέχθηκαν την πρόσκληση να συμμετέχουν στο panel ως δοκιμαστές, καθώς η βοήθειά τους σε αυτή την προσπάθεια ήταν πραγματικά πολύτιμη. Συγκεκριμένα τους (με αλφαβητική σειρά): Αδαμάκη Ιωάννη, Ασπρίδου Ζαφειρώ, Γουγουλή Μαρία, Δεδούση Χρήστο, Δεργιαδέ Ισμήνη, Δημακοπούλου – Παπάζογλου Δάφνη, Κακαγιάννη Μυρσίνη, Κατσάνο Χρήστο, Κωστακόπουλο Άγγελο, Μάρα Αθανάσιο, Μπόμπολα Φωτεινή, Μποσνέα Λουλούδα, Μυγδαλιά Παρασκευή, Περίδη Νίκο, Στεφανίδου Όλγα, Φωτίου Μαρία.

 About Author:Δημήτριος Γ. Βούρης
Ixxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

ΦΥΤΟ ΤΟΜΑΤΑΣ ΣΕ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ: Ισορροπημένη ανάπτυξη. Περιγραφή βλαστικής (vegetative) και αναπαραγωγικής (generative) φάσης

Η ανάπτυξη των φυτών στην διάρκεια του χρόνου μπορεί να χαρακτηρίζεται από 4 παραμέτρους. 

Τη βλαστική και την αναπαραγωγική φάση- όσον αφορά την τάση του φυτού να δίνει πιο πολλά φύλλα ή να παράγει πολλούς καρπούς και, 

την ευρωστία ή μη – όσον αφορά την δύναμη του φυτού για να συνεχίζει να παράγει σωστά-εύρωστα φύλλα και καρπούς. 

Η κάθε φάση διακρίνεται από την άλλη με συγκεκριμένα, μετρήσιμα μεγέθη, σε διάφορα σημεία του φυτού.

Είτε από την εμπειρία του, είτε από τις παρατηρήσεις των μετρήσεων, ένας καλλιεργητής θα πρέπει κάθε φορά (συνήθως κάθε εβδομάδα) να «ζυγίζει το φυτό» για να μπορεί να οδηγεί την κατάσταση του φυτού από βλαστική σε αναπαραγωγική και το ανάποδο. 

Η διεργασία αυτή έχει σκοπό την «ισορροπημένη» κατάσταση του φυτού, στην διάρκεια όλου του καλλιεργητικού κύκλου.

Αυτό σημαίνει για το φυτό ότι θα πρέπει να είναι ικανό να παράγει ποιοτικά άνθη καθ΄όλη την καλλιεργητική περίοδο, που θα γίνονται τομάτες αποδεκτού μεγέθους και βάρους (εμπορεύσιμες). Μονομερής ανάπτυξη- συνέχεια βλαστικό ή συνέχεια αναπαραγωγικό φυτό, συνέχεια δυνατό ή συνέχεια αδύναμο φυτό- οδηγεί σε βραχυπρόθεσμη και μόνο επιτυχία. Δηλαδή πολλά κιλά για λίγο χρονικό διάστημα και στην συνέχεια, εξάντληση του φυτού με τελικό προορισμό την μη απόκριση του σε περαιτέρω χειρισμούς.

 Αλήθεια, τι σημαίνει βλαστικό φυτό;

 Ως βλαστικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το φυτό που:

  • έχει χοντρό άρα και δυνατό πάχος κεφαλής (thickness of the stem).
  • δεν έχει μεγάλο αριθμό φρούτων επάνω του και ως εκ τούτου, τα περισσότερα προϊόντα της φωτοσύνθεσης (assimilates) χρησιμοποιούνται στην ανάπτυξη των πράσινων και νεαρών μερών του φυτού.
  • Σε ένα βλαστικό φυτό, εκτός από το «παχύ κεφάλι» παρατηρούμε πολλά και μεγάλα φύλλα
  • μεγάλη απόσταση μεταξύ της ανθίζουσας ταξιανθίας από το ακραίο μερίστωμα καθώς και
  • όρθια ανάπτυξη της ανθίζουσας ταξιανθίας- κοντά στο κυρίως κορμό του φυτού.   

Κατ’ αντιστοιχία ένα αναπαραγωγικό φυτό χαρακτηρίζεται από:

  • όχι τόσο χοντρό και δυνατό πάχος κεφαλής
  • αυξημένο αριθμό καρπών πάνω στο φυτό
  • φύλλα μικρότερου μήκους και απανθίζουσα ταξιανθία με χαρακτηριστική κάμψη, που δεν ακολουθεί την κατακόρυφη ανάπτυξη του ακραίου μεριστώματος αλλά πιο πολύ μοιάζει να ανοίγει όπως τα φύλλα, σε γωνία 45 μοιρών προς τον κορμό.
  • Συνοπτικά λέμε ότι όταν το φυτό αρχίζει να αποκλίνει από την βλαστική ανάπτυξη, αρχίζει και γίνεται αναπαραγωγικό.

Το χαρακτηριστικότερο μέρος του φυτού, όπου αν έπρεπε να παρθεί μόνο μια μέτρηση πάνω στο φυτό είναι αυτή, είναι η περιοχή γύρω από το ακραίο μερίστωμα (τα κορυφαία 15-20 εκ στην κεφαλή του φυτού). 

Εκεί γίνεται η ανάπτυξη και η κυταρροδιαίρεση, εκεί βρίσκεται και το μέλλον του φυτού. 

Σαφέστατα και άλλες μετρήσεις μας βοηθούν στο να χαρακτηρίσουμε την τάση ενός τοματόφυτου (μήκος φύλλων, αριθμός καρπών πάνω στο φυτό κ.α.). Όμως πιο συγκεκριμένα, η μέτρηση του πάχους της κεφαλής (σε mm) αλλά και η μέτρηση της απόσταση της ταξιανθίας που έχει ανοίξει έστω και ένα λουλούδι μπορεί να μας δώσει τις εξής σημαντικές ενδείξεις:

Πάχος κεφαλής (thickness of the stem):

  • Μεγάλο πάχος = δυνατό φυτό (strong plant)
  • Μικρό πάχος = αδύναμο φυτό (weak plant)
Απόσταση απανθίζουσας ταξιανθίας από κορυφή ( flowering height):

  • Μεγάλη απόσταση = βλαστική τάση (vegetative)
  • Μικρή απόσταση = αναπαραγωγική τάση (generative) 
Σαν πάχος της κεφαλής ορίζεται το μήκος σε mm, της κάθετης τομής του κορμού του φυτού σε εκείνο το σημείο που είχε μαρκαριστεί μία εβδομάδα πρίν το ακραίο μερίστωμα (η διακεκομένη γραμμή στο σημείο 1 της φωτογραφίας).

Πολλοί καλλιεργητές επιλέγουν να μετράνε το πάχος κεφαλής μόνιμα σε απόσταση σταθερή απο το ακραίο μερίστωμα π.χ. σε απόσταση 15 cm (η διακεκομένη γραμμή στο σημείο 2 της φωτογραφίας). Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να ενναλλάσουμε το κριτήριο επιλογής για την μέτρηση, για να υπάρχει μία συνέχεια και συνέπεια στις μετρήσεις. H απόσταση της απανθίζουσας ταξιανθίας από κορυφή είναι πιο σαφής. Είναι το μήκος σε cm της ταξιανθίας που ανθίζει απο το ακραίο μερίστωμα.

Η καταγραφή των μεγεθών αυτών θα πρέπει να γίνεται σε εβδομαδιαία βάση και είναι μια εργασία που εκτός από εργαλείο εκπαίδευσης είναι και εργαλείο βελτίωσης του τρόπου καλλιέργειας. 

Επιλέγουμε την εβδομάδα (7 ημέρες) σαν μονάδα επαναληψιμότητας μετρήσεων αλλά και οργάνωσης καλλιεργητικών πρακτικών πάνω στο τοματόφυτο, διότι η ανάπτυξη του τοματόφυτου έχει σχεδόν την ίδια περιοδικότητα ανάπτυξης. Σε μια εβδομάδα, μπορούμε να παρατηρήσουμε την έκπτυξη μίας καινούργιας ταξιανθίας και 3 καινούργιων φύλλων, στην κορυφή του φυτού. Εδώ μπορεί να σημειωθεί ότι οι βλαστοί που αναπτύσονται στα σημεία ένωσης των φύλλων με τον κορμό λέγονται «λαίμαργοι» και τα σημεία αυτά λέγονται «μασχάλες» του φυτού (τα 3 μαύρα βέλη της φωτογραφίας). Ο λαίμαργος που αναπτύσεται στην πρώτη μασχάλη κάτω απο το άνθος που ανθίζει είναι πολύ σημαντικός στην διαχείρισή της καλλιέργειας διότι είναι και ο πιό «ενεργοβόρος».

Καταναλώνει τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης εις βάρος της ταξιανθίας που ακολουθεί (οπότε αν δεν απομακρυνθεί έγκαιρα μπορεί να παρατηρηθεί ανωμαλία στην έκπτυξη της νέας ταξιανθίας) όπως επίσης είναι και ο λαίμαργος απο τον οποίο θα πάρουμε καινούργιο ακραίο μερίστωμα για να αυξήσουμε την πυκνότητα της καλλιέργειας (επίσης εις βάρος μίας ταξιανθίας).


Σύμφωνα με μετρήσεις όπου έχουν γίνει σε ένα συγκεκριμένο είδος μεγαλόκαρπης τομάτας επί 6 συναπτά έτη, οι εκφράσεις «δυνατό-αδύναμο» ή «εύρωστο-μή εύρωστο») φυτό και «αναπαραγωγική-βλαστική» τάση έχουν σχηματοποιηθεί και έχουν χαρακτηρισθεί από συγκεκριμένα μεγέθη που εκφράζουν την «ισορροπημένη» κατάσταση αυτής της τομάτας. 

Ένα «ισορροπημένο» φυτό χαρακτηρίζεται από τις παρακάτω τιμές:

  • Ο μέσος όρος του «πάχους κεφαλής» να είναι τα 10mm, με τυπική απόκλιση τα 0,9mm (10±0,9 mm) και
  •  μέσος όρος απόστασης «ανθίζουσας ταξιανθίας» τα 15cm, με τυπική απόκλιση τα 5cm (15±5mm).

Η τοποθέτηση των δύο αυτών μεγεθών σε καρτεσιανό επίπεδο μας δίνει μια σαφή εικόνα για το πώς κάθε φορά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κάποιο τοματόφυτο.

Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα έχει τοποθετηθεί το μέγεθος flowering height στον άξονα των χχ’ και το μέγεθος thickness of the stem στον άξονα ψψ’. 
Οι μετρήσεις μίας συγκεκριμένης εβδομάδας έχουν τις εξής τιμές: 

Flowering height=17cm
Thickness of the stem=1.2 mm

Το μέγεθος flowering height δείχνει τάση του φυτού προς βλαστική ανάπτυξη και το μέγεθος thickness of the stem χαρακτηρίζει το φυτό σαν δυνατό (και οι δύο χαρακτηρισμοί γίνονται βάσει των μετρήσεων που έχουν γίνει τα 6 προηγούμενα έτη).

Οι μετρήσεις κάθε φορά χαρακτηρίζουν μεν το φυτό, όμως κάθε φορά επιβεβαιώνουν την άποψη του καλλιεργητή. Ο καλλιεργητής είναι αυτός που θα κρίνει την συνολική κατάσταση του φυτού και είναι αυτός που θα επιλέξει προς τα πού θα πρέπει να οδηγήσει την φυτεία. Μπορούμε να πούμε ότι οι μετρήσεις αποτελούν «μια φωτογραφία» που υπάρχει για να επιβεβαίωση τον χαρακτηρισμό που δίνουμε στο φυτό.

Διαχείριση αναπαραγωγικής και βλαστικής τάσης του φυτού

Η «ισορροπημένη» κατάσταση πάνω στο φυτό είναι η επιθυμητή κατάσταση την οποία θα πρέπει να διαχειστούμε προκειμένου το φυτό να συνεχίσει να παράγει άνθη και φύλλα. Η κατανομή των προϊόντων της φωτοσύνθεσης, σε κάθε περίπτωση, είναι αυτή που θα χαρακτηρίσει για το αν το φυτό θα πάει στην μία ή την άλλη κατεύθυνση. Περισότερα προιόντα φωτοσύνθεσης προς τα πράσινα και νέα μέρη του φυτού δίνουν βλαστική τάση στο φυτό και όταν τα προιόντα της φωτοσύνθεσης κατευθύνονται πρός τους καρπούς το φυτό ακολουθεί την αναπαραγωγική τάση. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές μέθοδοι με τις οποίες μπορούμε να κατευθύνουμε το φυτό απο την μία κατάσταση στην άλλη, κυρίως προς τα εκεί που επιθυμούμε.Οι τεχνικές αυτές αφορούν

τις Καλλιεργητικές Πρακτικές πάνω στο φυτό: 

  • αποφύλλωση
  •  τύλιγμα 
  • πυκνότητα φύτευσης
  • εμβολιασμός
 τις ρυθμίσεις των Κλιματολογικών Συνθηκών στο θερμοκήπιο:

  •  24ωρη θερμοκρασία (μέγιστη, ελάχιστη)
  •  Σχετική Υγρασία (RH%)
τη Σκίαση, χρήση θερμοκουρτίνας και

την Άρδευση 

  •  αύξηση-μείωση Αγωγιμότητας (EC) υδρολίπανσης
  •  ρύθμιση pH διαλύματος υδρολίπανσης
  •  αύξηση-μείωση Υγρασίας (WC%) μέσου ανάπτυξης

Το αποτέλεσμα της διαχείρισης όλων των παραπάνω αναφερόμενων παραγόντων είναι αυτό που δίνει την τάση και την ευρωστία στο φυτό. Δεν είναι δυνατόν να διαμορφώσουμε την τάση του φυτού μόνο με την άρδευση ή μόνο με το κλίμα.
  

Σε κάθε περίπτωση όμως, αυτό που δεν μπορούμε να αλλάξουμε είναι την φυσική τάση του φυτού να αναπτύσσεται βλαστικά στην διάρκεια του χειμώνα και αναπαραγωγικά την διάρκεια του καλοκαιριού.

Οι κλιματολογικές συνθήκες δεν αλλάζουν κατα βούληση-μπορούν όμως να επηρεαστούν. Σε αυτές τις περιόδους (χειμώνας ή κατακαλόκαιρο) το οπλοστάσιο μας συρρικνώνεται και καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε τον εξοπλισμό μας με ακρίβεια και επιμονή. Σε αυτές τις περιπτώσεις το καλύτερο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται όταν όλοι οι παραπάνω χειρισμοί γίνονται προς την ίδια κατεύθυνση.

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα η τάση για ανάπτυξη του φυτού είναι βλαστική. Όπότε όλες οι ενέργειες που πρέπει να κάνουμε θα πρέπει να κατευθύνοντε προς την αναπαραγωγική φάση του φυτού. 

Δηλαδή τόσο οι καλλιεργητικές πρακτικές, όσο και οι ρυθμίσεις του κλίματος και της αρδευσης να δίνουν το καθαρότερο αναπαραγωγικό σήμα στο φυτό. Ανάποδα, κατα την διάρκεια του καλοκαιριού, θα πρέπει να δίνουμε όσο το δυνατόν καθαρό βλαστικό σήμα στην ανάπτυξη του φυτού.

Πιο συγκεκριμένα για τις καλλιεργητικές πρακτικές, θα μπορούσαμε να τις συνοψίσουμε στις εξής ενέργειες:
  • Όσο πιο πολλούς καρπούς αφαιρούμε από την ταξιανθία που έχει περάσει από το στάδιο της άνθησης και έχει δεμένα φρούτα (μεγέθους κατ’ ελάχιστο 0,5 cm) τόσο πιο πολύ το φυτό αναπτύσσεται προς το βλαστικό στάδιο.
  • Η αφαίρεση του φύλλου που είναι στην κορυφή, όταν αυτό είναι στο ελάχιστο δυνατό μήκος για αφαίρεση (να μπορεί ο εργάτης να το πιάσει) είναι αναπαραγωγικό σήμα για το φυτό. 
  • Η αφαίρεση λίγων φύλλων, στην βάση του φυτού (και όχι στην κορυφή όπως στην ενέργεια 2) δίνει βλαστική τάση στο φυτό. Ιδίως όταν η αφαίρεση γίνεται λιγότερα συχνά από την συνηθισμένη συχνότητα αποφύλλωσης(1 φορά την εβδομάδα)
  • Η τοποθέτηση truss support στην απανθίζουσα ταξιανθία δίνει αναπαραγωγικό σήμα στο φυτό. Κατά την διάρκεια του χειμώνα, είναι κοινή τακτική κυρίως στις τομάτες σε τσαμπί, να τοποθετείτε cluster support ώστε το τσαμπί να μην τσακίζει και αποκόπτεται η παροχή του σε θρεπτικά συστατικά.
  • Η συχνότητα συγκομιδής δίνει βλαστικό σήμα στο φυτό όταν γίνεται ταχύτερα από το συνηθισμένο ρυθμό (μία φορά την εβδομάδα). Αυτό γίνεται διότι το φυτό δεν έχει πολλά φρούτα και, όλα τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης κατευθύνονται στην κορυφή και τα πράσινα μέρη του φυτού.
  • Τέλος η αφαίρεση των λαίμαργων πάνω στο φυτό. Αυτά αναπτύσσονται στα σημεία ένωσης των φύλλων με τον κύριο κορμό (στη φωτό διακρίνονται από τα μαύρα βέλη). Η εργασία αυτή πρέπει να γίνεται όπως και στην περίπτωση του κορυφαίου φύλλου-όσο πιο μικρά τόσο το καλύτερο, αλλά σε κάθε περίπτωση να μπορεί να το πιάσει ο εργάτης. Όταν το λαίμαργο αφαιρείται σε μεγάλο μέγεθος (πάνω από 10 cm), δίνει αναπαραγωγικό σήμα στο φυτό. Συνήθως για αυτές τις εργασίες προτιμούνται γυναίκες διότι έχουν πιο λεπτά δάκτυλα.

 About Author: Ανδρέας Κυζίρης
Ο Ανδρέας Κυζίρης είναι Τεχνολόγος Γεωπόνος. Από το 2006 έως και σήμερα εργάζεται ως Υπεύθυνος Παραγωγής στην επιχείρηση Agritex Ενεργειακή Α.Ε. η οποία έχει στην κατοχή της 100.000 τ.μ. υαλόφρακτου θερμοκηπίου παραγωγής Επώνυμης Υδροπονικής Τομάτας (Lucia®, Lucia baby®) στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας. Ολοκληρωμένο προφίλ εδώ